Jon toont hoe hij digitaal een zeehond tekent
Een zachte donderdagavond in juni. Ik raap mezelf bijeen en fiets toch naar 't Stad leest want Eva heeft me uitgenodigd en het boek van de vis door Jon Klassen is echt wel goed. Wat ben ik blij dat ik heb doorgezet. Een avondje buiten herinnert me er telkens toch opnieuw aan dat de buitenwereld fijn is, dat het niet allemaal gebeurt binnen de vier muren van mijn boekenheiligdom. Stadslucht maakt echt vrij, hoewel het vol met fijne stofdeeltjes zit. Jon Klassen en Mac Barnett zijn jonge kerels, waarschijnlijk 10 jaar jonger dan ik. Ze zitten goed in hun vel en hebben er zin in. Ze zijn bovendien helemaal op elkaar ingespeeld. Mac is de schrijver. Jon is de illustrator. Maar Jon heeft ook drie boeken geschreven én geïllustreerd. Met een hoop zelfrelativering zegt hij daarover dat hij geen echte schrijver is en alleen maar formele zinnen kan schrijven. Hetzelfde zegt hij trouwens over zijn tekeningen. Hij kan heel moeilijk echt emoties tekenen, terwijl er toch iets moet gebeuren in een boek. Dus zoekt hij naar een verhaallijn die niet noodzakelijk grote emoties nodig heeft maar heel concrete veranderingen in de beeldplot toelaten. Van geen hoed naar wel een hoed, bijvoorbeeld. Met heel eenvoudige repetitieve zinnen die ondanks hun formalisme bij kinderen toch echt op de lachspieren werken.
Iedereen hangt aan zijn lippen wanneer hij vertelt over het tempo van een boek en hoe je zoveel kan 'betekenen' door het niet te tonen en niet te zeggen. Als voorbeeld geeft hij de episode in 'Ik wil mijn hoed terug', waarin de beer zijn hoed zoekt en hij de haas met een rode hoed ziet lopen, zijn hoed! Het is in de ruimte tussen de twee pagina's, wanneer de bladzijde wordt omgedraaid, dat de belangrijkste gebeurtenis van het boek plaatsvindt. Kijk maar:
Er is een konijn met een hoed, en nadat de pagina is omgedraaid is er een beer met een hoed, zonder een konijn. Wat gebroken takken suggereren dat er iets ernstig is gebeurd, maar waar het konijn naartoe is, daar wordt slechts subtiel naar verwezen in het vervolg van het verhaal. Maar ondertussen zijn die kleuters wel getuige van een moord! En zie je die uitdrukking van beer. Die is altijd fijn dezelfde. Emotieloos.
Jon Klassen is helemaal opgetogen over de mogelijkheden van het boek als middel om er vooral tussen de lijnen en stiekem dingen in te verstoppen, in tegenstelling tot de andere media die veel meer 'slap in the face' dingen direct en expliciet vertellen. Zo vertelde hij hoe trots hij was op het voor- en achterblad (net na de cover) van 'deze hoed is niet van mij'. Het voor- en achterblad verschillen qua beeld niet maar de betekenis ervan na het lezen van het boek is wel totaal anders. Dit is dat voor- en achterblad:
Prachtige slingerplanten in het bos of in het water zijn het, die je op de eerste bladzijde ziet. Maar op de laatste bladzijde is datzelfde beeld een moordscène geworden, en de moord heeft onder de neus van de kleuters plaatsgevonden, weliswaar achter de slingerplanten, maar voor de goede begrijper wel daar én dan! Wat een KLASSE!
Drie toppers voor kleuters vol geheime gangen en bijbedoelingen heeft Jon Klassen op ons losgelaten (de drie bovenste boeken hieronder). Met Mac Barnett schreef hij het vorig jaar vertaalde 'De wolf, de eend en de muis', een prentenboek dat qua stijl doet denken aan de prachtige Amerikaanse prentenboeken van de jaren 60 en 70 waarin monoprint van natuurtaferelen bon ton waren.
Recent kwam driehoek en vierkant uit, en naast het feit dat ze zegden dat ook hier de gelaatsuitdrukkingen niet belangrijk waren (hij tekent niet graag de vilaine man met snor en te weinig vet om zijn lijf, want dan 'verval je al snel in stereotypen', een gevaar dat met een vierkant en een driehoek niet snel 'om de hoek' komt loeren) en ze daarom voor deze vormen kozen om 'the guy next door' neer te zetten, doet het wel ook denken aan een kleine ode aan Bruno Munari's 'Circle Square Triangle'.
Met Mac Barnett heb ik een nieuwe auteur ontdekt waar ik de avond zelf op slag verliefd op werd. Zoveel humor, fantasie, zelfrelativering en schoonheid in één man. Mag ik u trouwens zijn TED-talk 'Why a good book is a secret door' aanraden, die misschien wat traag en cheesy op gang komt, maar heel ontroerend eindigt?
Video: Jon Klassen en Mac Barnett lezen hun boek over Vierkant
Hilarisch is ook de uitleg bij de prenten van 'De wolf, de eend en de muis', het prentenboek dat Jon en Mac live voorlazen en dat met bijzonder veel verve en wat schreeuwerigheid. Maar dat was ook precies de bedoeling, want het boek is opgevat als een slecht schooltoneel waar overacting en verkeerd 'opkomen' aan de orde van de dag zijn. De muis valt daarom in een zwart gat wanneer hij door de wolf wordt opgegeten, bij een gebrek aan fancy decorstukken. Je hoort de muis gewoon 'kling' vallen in de buik van de wolf, en daarom zijn er ook zo weinig bomen in het bos waar de eend wandelt, want het is een kartonnen decor op een podium, waar dus niet veel bomen kunnen staan. En daarom staat de jager ook al rechts op het blad terwijl er van de jager op het linkerblad nog geen sprake is, als een slechte toneelspeler die te vroeg de bühne is opgegaan. Jon en Mac hebben zich rot geamuseerd met dit boek en het resultaat is een streling voor het oog en een geweldige training voor de lachspieren.
In onderstaand geluidsfragment kan je luisteren naar Jon en Mac en wat ze vertellen over hun boeken. De vraag waar Mac als eerste op antwoord was hoe ze samenwerkten om tot een boek te komen:
