Geta Bratescu is een kranige dame van 91 lentes jong. Haar leven lang is ze een geëngageerd kunstenaar in haar thuisland Roemenië. Ze bleef kunst maken, ook wanneer dat niet makkelijk was onder de dictatuur van Ceausescu, maar ze vond het haar plicht om juist tijdens dit soort reactionaire periodes tegenwind te bieden door middel van de kunst.
Van haar werk wordt gezegd dat het feminiene (en niet feministische) kunst is. Bratescu gebruikt vooral textiel, wat verwijst naar het speelgoed van een meisje: de poppen, beren en clowns waar ze als kind mee speelde (in tegenstelling tot het mechanisch speelgoed waar jongens doorgaans van houden). Zelf schrijft ze daarover dat hun zachte buitenkant en hun flexibiliteit haar aantrokken.
"A straight line on a page is an image of a movement"
Bratescu studeerde literatuur en ging pas nadien naar de academie, hoewel ze van jongs af aan al tekende. Het is met die twee uitdrukkingsvormen, het schrift en de vormentaal, dat ze de eerste lange periode van haar loopbaan als kunstenaar vult. Pas in de jaren 60 waagt ze zich aan andere media en komt het textiel op de proppen. Ze maakt er collages mee, maar blijft ook niet weg van installaties, video, papier, en andere manieren om zich op een speelse, poëtische en nooit pretentieuze manier uit te drukken.
In de tentoonstelling toont Bratescu wat het betekent een atelier voor jezelf te hebben. Die titel doet niet alleen denken aan het pleidooi van Virginia Woolf voor ‘A Room of one’s own’ ("a woman must have money and a room of her own if she is to write fiction"), maar roept bij mij ook het gevoel van een schuiloord op, een plek die rust in zich draagt, vrijheid ook, en daardoor onvermijdelijk ook eenzaamheid.
Maar voor Bratescu is het een experimenteerruimte waarin ze de relatie tussen kunst en leven onderzoekt, tussen kind en moeder, privé en publiek, en waar ze met kleine, schijnbaar onbeduidende werkjes probeerde om de sociale en politieke context waarin ze leefde te bevragen.
"The fluency of the drawing is, I think, due to the pleasure of dancing; in other words, the body’s sensual need to perform gratuitous movements. The drawing is, I think, the trace of the hand’s dance."
Het MSK in Gent toont de diversiteit in het oeuvre van deze kunstenaar goed: de film waarin ze het atelier als ruimte onderzoekt, een ‘inventaris’ van collages met papiersnippers (waarvan er enkele me aan het werk van Flurin Bisig deden denken, terwijl mijn zonen eerder dachten aan een bord spaghetti).
De textielliefhebber komt ruil aan zijn trekken. Bratescu legt met schijnbaar gemak retjes stof op elkaar om er de suggestie van de prachtigste jurken van te maken. Collages van textiel die uitmonden in een groot doek op de vloer van wit naar zwart en alle tonen daartussenin. Mij gaf het het gevoel de attributen en kledingstukken van een etnische stam te bewonderen, hetgeen werd versterkt door de titel van een aantal werken ('Vestiges', 'traveler'). Alsof Bratescu de antropoloog van een ver kleurrijk volk is, die als reiziger, onderzoeker en observator ook schepper is van haar eigen gecreëerde cultuur.
Bratescu durft te experimenteren en is wars van de conventies van 'Kunst' rond kleur, vorm en compositie: als een kind laat ze alle remmen los en geeft ze het toeval de ruimte. Ze maakt inktvlektekeningen en schetst met de ogen dicht. Daaruit komt, in een volle, trefzekere lijn, een wereld tevoorschijn van ronde moeder- en kindfiguren, vogels en bladeren die rechtstreeks aan de boomstammen groeien.
"To me, drawing with a pure line – an uninterrupted line, if possible, a cursive line, the same as in the tracing of a letter – is essential; it discharges a complex energy from body and mind."
Wie zin heeft om het werk van Bratescu te ontdekken, kan op zaterdag 9 november meekomen naar de rondleiding die Binocle organiseert. Voordien gaan we naar de tentoonstelling van Richter, waar je normaal een lange wachtrij moet voor trotseren. Afspraak om 11 uur aan het SMAK. Inschrijven kan op info@binocle.be. Meer info vind je in de blog bij de aankondiging van de activiteit Richter en Bratescu.